Tham dự Hội thảo, ngoài đại diện các Cục, vụ, viện của Bộ Công Thương còn có đại diện các Bộ, ban, ngành, cơ quan quản lý Nhà nước liên quan; các Hiệp hội ngành hàng/ngành nghề; các Nhà quản lý, chuyên gia kinh tế; các cơ quan thông tấn báo chí TW và Hà Nội và đặc biệt là đại diện của hơn 100 DN hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, xuất nhập khẩu hàng đầu hiện nay.

Xuất khẩu là một hoạt động quan trọng của nền kinh tế, đóng góp lớn vào phát triển kinh tế nói chung và sự lớn mạnh của cộng đồng doanh nghiệp nói riêng. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đã có những tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm vừa qua, đạt tốc độ tăng bình quân là 17,5%/năm trong giai đoạn 2011-2015. Năm 2016, xuất khẩu của cả nước đạt 176,6 tỷ USD và theo thống kê của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Việt Nam xếp thứ 26 trong các nền kinh tế có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất. Năm 2017, dự kiến kim ngạch xuất khẩu sẽ vượt mốc 200 tỷ USD. Tăng trưởng xuất khẩu đã đóng góp quan trọng trong tạo việc làm và thu nhập cho hàng triệu lao động, cân bằng cán cân thương mại, ổn định tỷ giá và ổn định kinh tế vĩ mô.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải phát biểu tại Hội thảo

Với một nền kinh tế hội nhập sâu rộng và có độ mở lớn như Việt Nam, phát triển xuất khẩu bền vững là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu hiện nay. Phát triển xuất khẩu bền vững đòi hỏi chúng ta phải có giải pháp căn cơ về phát triển sản xuất, chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong đó chú trọng nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị sản phẩm xuất khẩu, đông thời chú trọng tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường.

Trong bối cảnh đó, cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 với những công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, người máy, Internet của vạn vật, công nghệ nano, công nghệ sinh học phân tử, công nghệ di truyền... mở ra khả năng đạt được yêu cầu này. Công nghiệp 4.0 tạo điều kiện thuận lợi cho việc tạo ra các "nhà máy thông minh" hay “nhà máy số”, mà ở đó các thiết bị máy móc thông minh giao tiếp với nhau bằng hệ thống mạng, liên tục chia sẻ thông tin về lượng hàng hiện tại, lượng nguyên vật liệu và những thay đổi trong đơn đặt hàng hay về sự cố hoặc lỗi. Nhờ vậy, chuỗi cung ứng sản xuất đạt hiệu quả cao nhất về thời gian xử lý, thời gian lưu kho, nâng cao năng suất, tiết kiệm chi phí, vật liệu. Xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp cũng sẽ có những đột phá với những giống cây trồng mới có những tính năng thích ứng với tình trạng hạn hán, nước nhiễm mặn hoặc chống sâu bệnh và có năng suất, chất lượng cao được nghiên cứu nhờ công nghệ sinh học phân tử.

Bên cạnh đó, với việc nhiều loại vật liệu mới, sản phẩm mới được hình thành, những giao dịch xuất khẩu thực hiện hoàn toàn qua môi trường mạng thì cơ chế, chính sách quản lý hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu cũng cần điều chỉnh theo kịp với tình hình mới, đảm bảo mục tiêu đẩy mạnh xuất khẩu, kiểm soát nhập khẩu cũng như đảm bảo an ninh quốc gia, an toàn môi trường, an toàn lao động và các mục tiêu công cộng chính đáng khác phù hợp với những điều ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết, tham gia.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, hiện các Bộ, ngành đang triển khai các nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao để chuẩn bị những điều kiện tốt nhất đảm bảo Việt Nam “không bỏ lỡ con tàu” từ cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0. Thông qua Hội thảo, các doanh nghiệp có thể trực tiếp đối thoại với các chuyên gia, các cơ quan quản lý nhà nước nhằm thảo luận những thách thức, thuận lợi từ đó hiến kế cho các cơ quan quản lý nhà nước đưa ra các giải pháp thiết thực, hiệu quả. Về phía Bộ Công Thương – với chức năng quản lý Nhà nước về xuất nhập khẩu, luôn mong muốn được nghe những chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm thực tiễn của doanh nghiệp về ứng dụng, triển khai thực tế Cách mạng Công nghiệp 4.0 trong hoạt động kinh doanh, xuất nhập khẩu và phương thức để doanh nghiệp Việt Nam bắt kịp, tận dụng được những lợi thế từ cuộc cách mạng này.

Hội thảo đã phần nào đáp ứng được các câu hỏi của các vị khách mời cũng như đại diện các doanh nghiệp tham dự với hơn 10 tham luận do các diễn giả là các chuyên gia kinh tế, nhà khoa học trình bày; 2 phiên thảo luận với các vấn đề nóng, thời sự xung quanh việc tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đến xuất khẩu của Việt Nam.

Ông Cái Hồng Thu - Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam (VICEM) chia sẻ, để duy trì năng lực và lợi thế cạnh tranh, VICEM luôn xác định cần phải đón đầu cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 trên cơ sở nền tảng công nghệ tiên tiến các nhà máy hiện có, đầu tư kết hợp kế thừa và tùy chỉnh thiết kế để có được các nhà máy thông minh, khả năng thay đổi sản phẩm nhanh chóng. 

Theo ông Phạm Đình Lộc - Trưởng ban Công nghệ thông tin, Tổng công ty Điện lực Tp. Hồ Chí Minh (EVNHCMC) cho biết, EVNHCMC xác định ứng dụng công nghệ mới, công nghệ thông tin hiện đại hóa lưới điện cũng như quản trị doanh nghiệp, kinh doanh, dịch vụ khách hàng... là một trong những khâu đột phá để phát triển bền vững. Hiện tại, Tổng công ty đã và đang thực hiện có lộ trình hiện đại hóa lưới điện theo hướng tự động hóa, đồng bộ với đầu tư lưới điện kết nối mạch vòng, giảm thiểu mất điện, nâng cao độ tin cậy cấp điện cho khách hàng. Ngoài ra, công ty đã xây dựng đội ngũ chuyên gia quản lý, vận hành lưới điện từng bước làm chủ công nghệ mới. 

Ông Đỗ Trung Hiếu - Giám đốc Công ty CP Công nghệ cao Smartlines JSC - Vietnam IOT Alliance khuyến cáo doanh nghiệp cần nhanh chóng xây dựng chiến lược và kế hoạch áp dụng công nghiệp 4.0 để giải quyết các bài toán kinh doanh, sản xuất của mình; chờ đợi công nghệ hoàn thiện là quá muộn để kịp thay đổi...

Ông Trần Việt Hòa - Phó Vụ trưởng, Vụ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công Thương nhấn mạnh, theo Báo cáo năng lực cạnh tranh toàn cầu 2015-2016, Việt Nam được xếp hạng chung là 56/140. Tuy nhiên, các chỉ số về đổi mới sáng tạo lại thấp. Mới đây, Đề án Ứng dụng khoa học và công nghệ trong quá trình tái cơ cấu ngành công thương phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển bền vững giai đoạn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 754/QĐ-TTg. Trước thực tế này, các cơ quan chức năng đã và đang tiến hành đánh giá, xem xét và bước đầu đưa ra những khuyến nghị trong định hướng phát triển và điều chỉnh chính sách phát triển. Đặc biệt, trong ngành công nghiệp - thương mại, cần có những nghiên cứu, phân tích sâu, cụ thể cho từng lĩnh vực; định hướng, điều chỉnh phù hợp.